Tuesday, October 19, 2010

Хямралаас жижиг бизнес аажмаар гарч байна


Жижиг бизнес бол АНУ-ын инновацийн үндсэн эх үүсвэр гэж "Deutsche Ваnк"-ны судалгааны багийнхны гаргасан "US small business post-crisis" илтгэлд тэмдэглэсэн байна. Америкийн эдийн засгийн энэ секторт нь ажиллах хүч нэлээд хувийг эзэлдэг байна. Жишээлбэл, 1993-2008 онд ажиллах хүчний 64 хувь нь жижиг бизнесийн салбарт оногдож байв.

2007 онд Америкийн экспортонд жижиг бизнесийн хувийн жин 30.2 хувьтай байсан бөгөөд томоохон компаниудтай харьцуулахад 13 дахин их жижиг компаниуд байгуулагдаж байна.

Сүүлийн эдийн засгийн хямралын үеэр 500 орчим ажиллах хүчинтэй жижиг бизнес эрхлэгчид нэлээд алдагдал хүлээсэн. Ялангуяа барилгын салбарынхан хүчтэй хямралд өртжээ. Харин одоо хямралаас гарах үйл ажиллагаа нь олигтой сайн сэргэж чадахгүй байна. Шинжээчид энэ шалтгааныг жижиг бизнест зориулсан банкны зээл нь хатуу нөхцөлтэй гэж үзсэн байна. Мөн түүнчлэн худалдааны нийт хэмжээ доогуур, эдийн засгийн хөгжлийн ойрын ирээдүй тодорхойгүй байна гэж дүгнэжээ.

Америкийн жижиг бизнесийн хөгжилд үл хөдлөх хөрөнгийн үнэ буурсан нь сөрөг нөлөө үзүүлсээр байна. Орон сууцны зах зээлийн өсөлт нь жижиг бизнесийнхэнд өнөөдөр өндийж чадахгүй байгаагийн бас нэгэн шалтгаан нь болоод байна.

Өнгөрсөн онд жижиг бизнесийг дэмжихэд төр нь тусгай хөтөлбөр боловсруулж гаргасан нь юуны өмнө
барилгын секторт хандуулсан байжээ. Тэгвэл саяхан Конгресс нь 2010 онд ажлын байр нэмэгдүүлсэн компаниудыг татвараас хөнгөлөх тухай хуулийг гаргажээ. Гэвч Германы шинжээчид энэ арга хэмжээ бол жижиг бизнест эерэг нөлөө урт хугацаанд үзүүлж чадахгүй гэж үзсэн байна.

Илтгэлд АНУ-ын жижиг бизнесийн салбарыг сайжруулах гол хөшүүрэг нь дотоодын хэрэглээний эрэлтийг нэмэгдүүлэх, санхүүжилтийн асуудлыг хөнгөлөхөд оршино гэж дурьдсан байна. Энэ оны эхний хагас жилийн байдлаар Америкт худалдан авалт нэлээд өссөн байна. Ойрын жилүүдэд хэрэглээний өсөлт тогтвортой байвал жижиг бизнесийн ашиг орлого болон худалдаа нэмэгдэхэд хөшүүрэг болно гэж шинжээчид үзжээ.

Цааш нь...

Monday, October 18, 2010

Гучин таван долларын үнэтэй компьютер


Энэтхэгт 2011 онд багтаж дор хаяж 35 ам.доллараас илүүгүй үнэтэй компьютер үйлдвэрлэх гэнэ.

Хэрвээ энэ төсөл амжилттай биелэгдэх тохиолдолд үнээ 10 долларт хүргэх боломжтой гэж мэдэгдэж байна. Энэхүү компьютер оюутнуудад зориулсан бөгөөд уг төхөөрөмжөөр интернэт рүү орох болон видео хурал хийх ач холбогдолтой аж.

Түүнээс гадна энэхүү компьютер нь нарны эрчим хүчээр тэжээгдэж, эрчим хүчний зардал өндөртэй улс оронд тохиромжтой юм байна. Энэ тохиолдолд Энэтхэгийн хэрэглэгч "Associated Press" компанид нэмэлт төлбөр төлөх гэнэ.

Энэтхэгийн Хүн амын нөөцийн яам, уг компьютер нь Массачусетын технологийн их сургуулиас 2005 онд үйлдвэрлэсэн 100 ам.долларын үнэтэй, хөгжиж буй орнуудын хүүхдүүдэд зориулагдсан компьютерт хариу барьж байгаа юм гэж хэлж байна.

Цааш нь...

Friday, October 15, 2010

Хар алтны хаан орнууд


Газрын тосны нөөц олборлолтоороо дэлхийд тэргүүлэгч улсуудыг жагсаажээ. Энэ жагсаалтыг гаргахдаа газрын тос, байгалийн хийн нөөц болон үйлдвэрлэл, экспортын хэмжээ зэргийг нь тооцон үзжээ. Тухайлбал нэг өдөрт хичнээн торх газрын тос олборлодгийг нь авч үзсэн байна. Сонирхуулахад нэг торх буюу баррель гэдэг нь 159 литр орчим хэмжээг хэлдэг байна.

1. САУДИ АРАБ
Саудийн Араб бол дэлхийн хамгийн том газрын тос экспортлогч улс юм. Үүнийг ганцхан жишээгээр тодотгоё. Саудын Арабын экспортын барааны 90 хувийг газрын тос эзэлдэг бөгөөд газрын тосноос олсон орлогынхоо ихэнхийг буюу 75 хувийг засгийн газар нь нийгмийн халамжид зориулдаг байна.

2. ОХУ
Манай хойд хөрш бурхнаас хуваарилсан их баялагтай ард түмэн. Сүүлийн жилүүдэд дэлхийн зах зээл дээр газрын тосны үнэ өссөнөөс үүдэн шатах, тослох бүтээгдэхүүний үнэ ч өссөн нь ийм төрлийн бүтээгдэхүүн, цахилгаан экпортолдог ОХУ-ын эдийн засгийн өсөлтөд маш их нөлөөлсөн юм. Энэ улсын дотоодын цахилгаан дулаан хэрэглэгчид байгалийн хий ашигладаг. ОХУ-ын газрын тосны нийт хэмжээ бүрэн тодорхойлогдоогүй, одоо ч шинэ орд газрууд нээгдсээр байгаа бөгөөд энэ төрлийн бүтээгдэхүүний хэмжээгээрээ дэлхийд аман хүзүүдэж явна.

3. ИРАН
Иран 1997 он гэхэд л 8438 километр урт нефть дамжуулах хоолойтой байв. Мөн үүнээс гадна 19161 километр байгалийн хийн хоолойтой байсан байна. Иран нь Евроазийн төвд байрладаг газар нутаг, эдийн засгийн ач холбогдол өндөртэй, супер байршилтай нутаг юм. Сүүлийн цөөн хэдэн жилд байгалийн хий, газрын тосны үйлдвэрлэл нь улам бүр өргөжин тэлж, дэлхийн тэргүүлэх экспортлогчдын нэг болоод байна.

4. МЕКСИК
Төв Америкийн бүс нутгийнхаа хүчирхэг орны нэг нь Мексик бөгөөд 1994 оноос Эдийн засгийн хамтын ажиллагаа, хөгжлийн байгууллагад (ОЕСЭ) элссэн цорын ганц Латин Америкийн орон болжээ. Тус улс 2008 онд дэлхийн хамгийн том газрын тос бэлтгэн нийлүүлэгч орнуудын жагсаалтад долдугаарт бичигдэж байв. Мексикийн газрын тосны бүтээгдэхүүний 88 хувийг нь боловсруулаагүй болон хагас боловсруулсан газрын тос, шингэрүүлсэн байгалийн хий эзэлдэг байна. Мексик улс нь энэ онд өдөрт 2.7 сая торх газрын тос боловсруулах ажээ.

5. ХЯТАД
Монгол улс газрын тосны арвин их нөөцтэй хоёр том хөршийн дунд оршдог болохоор манайд ч гэсэн энэ төрлийн бүтээгдэхүүний томоохон нөөц байх магадлалтай билээ. Хятад улс нь АНУ-ын дараа орох газрын тос үйлдвэрлэгч томоохон улсын нэг юм. Хятад нь 2010 онд өдөрт дөрвөн сая торх газрын тос гаргахаар байгаа юм. Зарим нэг эх сурвалжид дурдсанаар Хятад улсыг 16 тэрбум баррель газрын тосны нөөцтэй гэжээ.

6. НОРВЕГИ
Скандиновын хойгийн Норвеги улс байгалийнхний, газрын тосны салбар сайн хөгжсөн бөгөөд шатахуун түлшний хамгийн том үйлдвэрлэгч улс юм. Норвегийн газрын тосны нөөцтэй ажээ. Энэ улсад одоо ч гэсэн байгалийн хийн ордууд шинээр илэрсээр байна. Норвегийн засгийн газар нь Баррент тэнгисийн бүс нутгийг дэмжин хөгжүүлж байна.

7. КАНАД
Канад нь өнгөрсөн жилийн нэгдүгээр сард 178 тэрбум торх тос олборлосноор Саудын Арабын дараа орж байсан юм. Канад улс нь 2008 онд өдөрт нэг сая торх газрын тос экспортолж байжээ. Экспортынх нь ихэнхийг АНУ авдаг байна.

8. ВЕНЕСУЭЛЬ
Өмнөд Америкийн Венесуэль нь өнгөрсөн онд 99 тэрбум торх газрын тос олборложээ. Венесуэль нь дэлхийн зах зээл дээр газрын тос бэлтгэн нийлүүлэгч томоохон улсын нэг бөгөөд сүүлийн жилүүдэд газрын тосны үйлдвэрлэл багассан аж.

9. АРАБЫН НЭГДСЭН ЭМИРАТ
Энэ орны өнөөгийн гайхам хөгжлийн зангилаа энэ газрын тостой холбоотой. АНЭ улс нь өнгөрсөн жилийн нэгдүгээр сард 97.8 тэрбум торх тос олзворлосон байна. АНЭ нь газрын тосыг түүхийгээр нь болон олон янзын боловсруулсан байдлаар экспортолдог байна.

10. КУВЕЙТ
Арабын ертөнцийн баян орнуудын нэг Кувейтийн газар нутгийн 10.35 хувь газрын тосны нөөцтэй гэсэн байна. Энэхүү бүс нутгаас 2001 онд өдөрт 22.87 сая торх газрын тос олборлосон бол 2008 онд 26.29 сая торх газрын тос олборлосон байна. Кувейт нь нэг хүнд ногдох дотоодын нийт бүтээгдэхүүнээр дэлхийд гуравт ордог.

Цааш нь...

Wednesday, October 13, 2010

"Newsweek" сэтгүүлээ худалджээ


"Вашингтон Пост" Америкийн долоо хоног тутмын олны танил "Newsweek" сэтгүүлээ 91 настай тэрбумтан Сидни Харманд худалдсан байна. Ноён С.Харман нь аудио техник үйлдвэрлэдэг "Harman International Industries" компанитай юм.

Энэхүү сэтгүүлийн худалдаа хэдээр явагдсан тухай мэдээлэл одоогоор алга байна. Сэтгүүлийн шинэ эзэн редакцийн ихэнх сэтгүүлчдийг ажлын орон тоон дээр нь хэвээр үлдээж , харин ерөнхий редактор Жо Мичийг суудлаа тавьж өгөхийг хүсжээ. Дашрамд сонирхуулахад "Вашингтон Пост" нь 1961 оноос эхэлж "Newsweek"-ээ худалдах тухай зараа гаргаж байжээ. Түүний дагуу 70 компаниас хүсэлт ирсэн гэдэг
business times

Цааш нь...

Monday, October 11, 2010

Аз жаргал 75 мянган ам.доллараас эхэлдэг


Принстоны их сургуулийн эрдэмтэд аз жаргал 75 мянган ам.доллараас эхэлдэг гэж үзэж байна. Жилдээ энэ хэмжээний орлого олдог иргэдийн амьдрал амгалан, сэтгэлзүй ихэд өөдрөг болдог гэнэ.

Ангус Дитон, Дэниел Канеман нарын эрдэмтэд 2008-2009 онд АНУ-ын 450 мянган иргэний дунд санал асуулга явуулсны дүнд ийм шийдэлд хүрчээ.

"Жилийн орлого нь 75 мянгаас давсан гэр бүлийнхэн өдөр тутмын амьдралдаа санаа зоволгүй амьдарч эхэлдэг. Тэд даатгалаа бүрэн хэмжээгээр төлчихсөн тул гэнэтийн аюулаас ч айхгүй. Үүнийгээ дагаад амьдралдаа сэтгэл хангалуун, өөдрөг болдог" гэж Дитон тайлбарлажээ.

Аз жаргалын үнийг тогтоохын тулд эрдэмтэд олон судалгаа, санал асуулга явуулж байснаас энэ удаагийнх илүү бодитой болж чадсан гэж үзэж байгаа юм.

"Мөнгө хүнийг шууд аз жаргалтай болгодог гэж хэлж болохгүй. Гэхдээ хоол унд, хувцас хэрэглэл, орон сууц, эрүүл мэндийн асуудалдаа толгой өвдөхөөргүй мөнгөтэй, орлоготой болсон цагт л хүн амгалан, сэтгэл хангалуун байх боломж нээгддэг. 75 мянган ам.доллараас доош орлоготой гэр бүл өөрсдийгөө аз жаргалыг бүрэн мэдэрдэггүй гэж ойлгож болохгүй. Гэр бүл хэдэн гишүүнтэй, ямар хотод, санхүүгийн ямар нөхцөл байдлын дор амьдардаг нь энд бас хамаарна. Тэгэхээр зөвхөн 75 мянга гэсэн тоог шүтэх хэрэггүй" гэж эрдэмтэн Дитон үргэлжлүүлэн ярьжээ.

Ядуу гэр бүлийнхэн өвчлөх нь элбэг, салалт ч төдий хэмжээгээр нэмэгддэг гэнэ. Мөн амралтын өдрүүдээр биеийнхээ алжаалыг бүрэн тайлж чаддаггүй ажээ.

"Амьдрал шударга биш гэдгийг хүмүүс бүгд мэддэг. Гэхдээ бидний судалгаа үнэхээр аз жаргалын босго мөнгө байж л хүмүүс алжаалаа бүрэн тайлж, амгалан амьдарч болохыг нотолсон" гэж Дитон дүгнэлтдээ дурьджээ.

Р.Гэгээ

Цааш нь...

Friday, October 8, 2010

Гүүгл телевизийн хөгжлийг шинэ шатанд аваачна


Интернэтийн хайлтын системийн тэргүүлэгч Гүүгл компани “Гүүгл ТВ” хэмээх шинэ бүтээгдэхүүнээ энэ онд багтааж зах зээлд гаргахаар зарлаад байгаа.

Үйлчилгээний гол зорилго нь интернэт дэх видео контентуудыг ТВ дээр хялбар үзэх боломж олгох.
Энэ нь программ хангамжийн платформ бөгөөд хэд хэдэн төхөөрөмж үйлдвэрлэгчидтэй хамтарч нэг цогц үйлчилгээ болгох төлөвлөгөөтэй байгаа аж.

Программ хангамжийн хэсэг нь Андройд үйлдлийн систем дээр суурилсан, Хром броузер ашигладаг байх ба видео тоглуулагч нь Адоб Флаш тоглуулагч 10.1 байх нээ.

Харин төхөөрөмж талдаа тэд Sony, LogiTech, Dish Network, Intel компаниудтай хамтрах аж.

Тухайлбал:
-Сони нь Гүүгл ТВ систем агуулсан ТВ, Блю Рай диск тоглуулагчдаа энэ намар багтаан гаргана
-Ложитек нь Гүүгл ТВ-г дэмжих хүлээн авагч боксыг удирдлагатай нь үйлдвэрлэнэ (Андройд системтэй гар утаснаас тусгай программын тусламжтай мөн удирдаж болно)
-Диш нэтворк компани хиймэл дагуулаар хүлээн авах төхөөрөмжийг үйлдвэрлэх гэнэ.
-Харин Интел дээрх бүх төхөөрөмж дотор ажиллах Atom CE4100 чипийг бүтээх ажээ. Энэ нь HD хүртэл өндөр чанартай видеог хурдтайгаар декод хийх чадвартай гэнэ.

Мөн Best Buy онлайн худалдааны сүлжээ борлуулалт тал дээр нь хамтрах ажээ.

Ер нь Интернэт ба ТВ-г холбох нь цоо шинэ санаа биш бөгөөд өмнө нь гарч байсан санаачлагууд дампуурч байсан түүхтэй. Харин мөнгөтэй, технологийн чадавхтай Гүүгл чадах эсэхийг харах үлдлээ.

Одоо зах зээл дээр ихэнх ТВ үйлдвэрлэгчид Интернэтэд холбогддог ТВ гаргаад байгаа. Гэхдээ тэд нь зөвхөн урьдчилан тохируулсан цөөн тооны сайтуудтай холбогдож ажилладаг. Жишээ нь Youtube, Netflix, Picasa гэх мэт.

Харин Гүүгл ТВ нь дурын вебээс видео тоглуулах чадвартайгаараа онцлог.

Дашрамд дурдахад Үндэсний портал GoGo.mn-ээс удахгүй нэвтрүүлэх онлайн видео үйлчилгээ нь Гүүгл ТВ платформтой бүрэн нийцэх ажээ.

GoGo R&D team

Цааш нь...

Их хэмжээний орлоготой болгосон санаанууд


1. Million Dollar Homepage: Английн жирийн нэгэн оюутан өөрийн вэб сайтын дэлгэцийн нэг пексилийг нэг доллараар зарна хэмээн зар тавьснаар нэг сая доллар олж чаджээ. Уг сайтын нийт пексил нь нэг сая. Ийнхүү тэрээр бүх пексилээ зарж нэг сая ам.доллар олсон байна.

2. Santa Mail: Вуron Reese хэмээх залуу өөрийн вэб сайтандаа Санта Клаусын өмнөөс хүүхдүүдэд 10 доллараар захидал бичиж өгнө хэмээн зар тавьснаар асар баян болсон байна. 2001 оноос одоог хүртэл нийт 200 мянган захидал бичиж илгээсэн бөгөөд жилийн орлого нь нэг тэрбум болсон гэнэ.

3. Laser Monks: МС Соy хэмээх хүн принтерийн хор дуусах бүрд байнга худалдан авах нь маш үнэтэй байсан учир принтерийн хор цэнэглэх аргыг нээн гаргажээ. Энэ бизнес нь анхандаа тийм ч сайн байгаагүй ч одоо бол өдөрт 200-300 захиалга авдаг гэнэ. Жилийн орлого нь 250 мянган ам.доллар болжээ.

4. AntennaBalls: Жайсон Волл хэмээх хүн 1997онд авто машины антины үзүүрт гоёмсог бөмбөлөг хийж зарах санаа сэджээ. Тэрхүү санаа нь амжилттай болж 115 мянган ам.доллар олсон бөгөөд одоогоор 50 төрлийн антины бөмбөлөг хийж жилд дөрвөн саяыг зардаг гэнэ.

5. FitDeck: Пилл Блак гэдэг хүн биеийн тамирын үндсэн хөдөлгөөний зургийг үзүүлсэн картын цуглуулга бүтээн тэрийгээ бизнес болгожээ. Энэхүү санаа нь маш амжилттай болж жилийн турш 4.7 сая ам.долларын ашиг олсон бизнес болжээ.

6. PositivesDating.Com: Паул Грави болон Брандон Койчилин гэдэг хүмүүс ДОХ-ын вирүстай хүмүүстэй болзох хүн илүү олон байх болов уу хэмээн бодож ДОХ-той хүмүүстэй болзох болзооны сайт нээн ажиллуулжээ. Энэхүү бизнес нь маш ашигтай болж жилийн орлого нь 110 мянган ам.долларт хүрч, гишүүнээр элссэн хүний тоо нь хоёр жилийн дотор 50000-д хүрчээ.

7. Designer Diaper Bags: Гурван хүүхдийн эх 34 настай Кристи Рэйн нь хүүхдийн живхийг гялгар уутанд хийж явах нь ямар нэгэн үрэвсэлд хүргэнэ хэмээн тусгай живхний сав бүтээн хийсэн байна. Ийнхүү гоёмсог дизайнтай, цэвэрхэн хүүхдийн живхний савны бизнес нь 180 мянган ам.долларын ашиг олсон байна.

8. Picky Domains: Энэхүү бизнес нь сонин бөгөөд үйлчлүүлэгч тухайн компанид 50 ам.доллар өгөн компаниас танд олон домайн нэр явуулна. Тэр дундаас та дуртайгаа сонгож авна. Гоё нэр зохиосон хүн нь 25 ам.доллар авах бөгөөд компанийн үйлчилгээний хөлс гээд 25 ам.доллар авах юм байна. Энэхүү бизнес нь маш амжилттай болж жилийн орлого нь нэг сая ам.долларт хүрсэн гэнэ.

9. Lucky Wishbone Co: Тахиа болон шувууны цээжний хэсэгт нь ийм гурвалжин яс байдаг гэнэ. Тэр ясыг хоёр талаас нь барин татаад хугарахад урт яс барьж үлдсэн хүнийх нь хүсэл биелдэг гэсэн яриа байдаг аж. Үүнийг ашиглан энэхүү гурвалжин ясыг пластикаар хийн хүмүүст зарах болжээ. Мөн л ашигтай болж жилийн орлого нь нэг сая ам.долларт хүрсэн гэнэ.
Эх сурвалж: http://www.niigmiintoli.mn/

Цааш нь...

Thursday, October 7, 2010

Хамгийн залуу тэрбумтан


500 сая хүнийг Facebook сүлжээгээр дамжуулан холбодог америк залуу Марк Зукерберг дэлхийн хамгийн залуу тэрбумтанд тооцогдож байна.

Тэрээр одоо 4.3 тэрбум долларын хөрөнгөтэй ч Калифорнид сарын 3500 доллараар даруухан байр
хөлслөн амьдардаг.

Дэлхийн хамгийн том нийгмийн сүлжээ болоод буй Facebook-ийн талаарх сонирхолтой баримтыг танилцуулъя.

-2004 оны хоёрдугаар сард байгуулагдсан. Марк Зукерберг энэ сайтаа анх Харвардын их сургуулийн унтлагын өрөөнөөс нээн цацаж байжээ

-Эдүгээ 1700 гаруй ажилтантай

-70 орчим хэл дээр нэвтэрдэг

-Компанийн үнэлгээ 21.7 тэрбум

-500 сая хэрэглэгчтэй

-Хэрэглэгчид нь нэг сард 700 тэрбум минутыг Facebook-т зарцуулдаг

-Дуучин Майкл Жексоны Facebook дахь хуудас 20 сая фэнтэй болж дээд амжилт тогтоож байв.
Эх сурвалж: Зууны мэдээ

Цааш нь...

Wednesday, October 6, 2010

Японы бизнесийн орчны үзүүлэлт сайн байна


Японы бизнесийн орчны үзүүлэлт иений ханш чангарч байгаагаас үл хамааран сайжирсан дүн гарчээ. Тус улсын төв банкнаас хийсэн судалгаанд энэ талаар харуулсан байна.

Японд үйл ажиллагаагаа явуулдаг 11 мянга орчим компанийн дунд санал асуулга явуулахад тэдний дийлэнх хувь нь эерэг үнэлгээ өгсөн аж. Гэхдээ үйлдвэрлэгчдийн ихэнх нь энэ оны эцэс гэхэд эдийн засгийн үзүүлэлтүүд тааруухан болно гэх хүлээлттэй байгаа юм.

Японы "Никкей" индекс өчигдрийн байдлаар 0.6 хувиар чангарчээ. Харин ам.долларын иентэй харьцах ханш бага зэрэг суларсан байна. Токиод нэг ам.доллар 83.40 иентэй тэнцжээ. Японы үйлдвэрлэгчдийн хувьд АНУ тэргүүтэй бусад орон руу гаргах экспортдоо нэлээд найдвар тавьж байгаа.

Тийм учраас иений ханшийн өсөлтөд гол анхаарлаа хандуулж байгаа юм. Японы төв банкнаас зах зээлд гарах валютын нийлүүлэлтээ нэмэгдүүлж, оронд нь ам.доллар худалдан авах болсон.

Үүний дүнд иений ханш бага зэрэг суларч байна. Одоогоос хагас сарын өмнө нэг ам.доллар 82.33 иентэй тэнцэж байв. Японы үйлдвэрлэгчдийн хувьд энэ оны: эцэс гэхэд нэг ам.доллар 89.66 иентэй тэнцэнэ гэх хүлээлттэй байна. Харин үүнээс өмнөхөн авсан судалгаагаар тэд ирэх арванхоёрдугаар сард нэг ам.доллар 90.18 иентэй тэнцэнэ хэмээн найдаж байсан юм.

Цааш нь...

Tuesday, October 5, 2010

Дэлхий дахинд өлсгөлөнгийн аюул нүүрлэж байна


Их Британийн (Daily Telegraph) сонины хүнсний зах зээлд ээлжит донсолгоо болно гэж үзэж байна.

Орос улс төмсний ургацынхаа тал орчим хувийг алдсан бөгөөд, үр тарианы хямрал нь үргэлжилж, ирэх жилээс Засгийн газартаа хандан гадаад зах зээлээс үр тариа худалдан авах санал тавихаас өөр аргагүй байдалд хүрнэ.

Улаан буудайн үнэ энэ оны зургадугаар сараас хойш 70 хувь өссөн байна. Оросын гадаад зах зээлд нийлүүлдэг улаан буудайн дөрөвний нэг хувийг хангадаг Хар далайн орчмын бүс нутаг ган гачгийн улмаас асар их хохирол амссан юм.

НҮБ-ын Хүнс, Хөдөө аж ахуйн байгууллага бүх зүйл есдүгээр сар гэхэд аажуу тайван байдалд орно гэж найдаж байлаа. Гэтэл тийм биш, харин хүнсний бүтээгдэхүүний үнэ улам бүр нэмэгдсээр байна.

Тус байгууллага 2008 онд үнийн үсрэлтээс шалтгаалан "Гуравдагч ертөнцөд" хүнсний дажин дэгдсэн шиг үйл явдал дахин давтагдах вий гэж айн болгоомжлох боллоо.

Тэр үед улаан буудайн үнэ 13 долларт хүрч байсан юм. Одоохондоо дэлхийн зах зээлийн үнэ дээрх их үнээс 22 хувиар доогуур байна.

Орос энэ жил 60 сая тонн хүрэхтэй үгүйтэй тариа хураан авах бөгөөд дотоодын нийт хэрэглээ нь 75 сая тонн юм. Тус улсын нөөцийн санд (intervition fund) 9,5 сая тонн улаан буудайн нөөц байгаа ч цаана нь 17 сая тонн үр тариа хэрэгтэй тул ирэх жил гаднаас импортлон авахаас өөр аргагүй.

Өөр нэг сэтгэл түгшээж байгаа зүйлд эрдэнэ шиш орж байгаа бөгөөд энэ салатны ургамлын үнэ зургадугаар сараас 40 хувь нэмэгджээ. Үүний гол шалтгаан нь АНУ-д ургац муу байсан явдал юм.

Үүнтэй зэрэгцэн Хятад улс наймдугаар сард урьд өмнө авч байгаагүй асар их хэмжээ болох 432 мянган тонн эрдэнэ шиш гаднаас худалдан авснаа мэдэгдсэн юм. Эрдэнэ шишийн дэлхийн нөөц бага хэмжээтэй бөгөөд 37 жилийн турш нэг төвшинд байгаа учраас үнэ өсөхөд хүргэж байна.

Хэрэв Орос болон Украинд ахиад нэг жил үр тариа муу ургах юм бол Дэлхийн хүнсний зах зээлийг донсолгох аюулд хүргэнэ.

Олонхи эдийн засагчид хүнсний барааны үнийн хөөрөгдөл болон алтны үнэ асар өндөр байгаа нь бүхэлдээ үнийн өсөлт инфляцийн дохио тэмдэг гэдэгт итгэлтэй байна.

АНУ болон Европын мөнгө-зээлийн хэтэрхий аядуу зөөлөн бодлого нь дэлхий дахинд бэлэн мөнгөний илүүдэл үүсгэж байгаа юм.

Орос үнийн өсөлт инфляциараа Европт гуравдугаарт орж байна. Энэ оны нэгдүгээр сараас наймдугаар сард 5,4 хувь байсан бол есдүгээр сарын 20-ны байдлаар зургаан хувь болжээ.

Оросын Засгийн газар эхнээсээ 2010 онд бүхэлдээ 6-7 хувьд багтаана гэж тооцоолж байв. Европ тивд үнийн өсөлтөөрөө Оросыг зөвхөн Мальт (+6,4 хувь) Румын (+5,6 хувь) улсууд гүйцэд түрүүлээд байна.

Карнеги сангийн судалгааны дүнгээр Оросын эд хэрэглээний үнийн өсөлт инфляц 8,5-9 хувьд хүрч болзошгүй байгаа бөгөөд ирэх жилийн эхний хагаст хоёр орон тоотой болох магадлал их байгаа гэж үзсэн байна.

Тус сангийн шинжээчдийн онцлон тэмдэглэснээр оросуудын хэрэглээний зардлын ихээхэн хувийг буюу 38 хувийг хүнсний бараа эзэлдэг. Ийм учраас дэлхий дахинд хүнсний бүтээгдэхүүний үнэ өсөх нь Оросын өргөн хэрэглээний барааны үнийн индексэд хүчтэй бөгөөд түргэн үйлчилнэ гэжээ.

Жишээлбэл, 2007 онд улаан буудайн дэлхий дахины үнэ 2-3 дахин нэмэгдэхэд Орос дахь хүнсний бүтээгдэхүүний үнийн өсөлт инфляци 21 хувиар өссөн бол хүнсний бус бүтээгдзхүүний үнийн өсөлт 7-8 хувь байсан гэж Карнеги сангийн тойм мэдээлэлд бичжээ.

Дэлхийн төв банкууд, хүнсний бүтээгдэхүүний хомсдлын улмаас үүссэн үнийн өсөлт инфляци эсвэл мөнгөний эргэлт буурах дифляци хоёрын аль нэгийг нь сонгох хүнд хэцүү шалгуурын өмнө нь зогсч байна гэж (The Daily Telegraph) сонины шинжээчид үзэж байна.

Цааш нь...

Monday, October 4, 2010

АНУ, Хятад хоёрын хооронд худалдааны дайн эхэллээ


Юанийн дуулиан тасрахгүй л байна. АНУ-ын Сангийн сайд Тимоти Гайтнер Хятадын бодлого боловсруулагчдад хандаж, валютын ханшаа дорвитойхон шиг өсгөөд өгөөч хэмээн аргадах, уурлахын дундуур хэлсэн нь саяхан.

Үүнээс нь эмээсэндээ ч юм уу үнэхээр л Хятадын төв банкнаас юанийн ханшийг хэдэн өдөр дараалан өсгөснөөр нэг ам.доллар 6.711 юаньтай тэнцэх болов. Энэ нь 2008 онд валютаа ам.доллараас уяж байсан үеийнхээс даруй 1.8 хувиар чангарсан дүн байв.

Гэхдээ зүгээр ч нэг өсгөсөнгүй. Төв банкны мэргэжилтэн, эдийн засагчид нь удаа дараалан мэдэгдэл хийж, америкчуудыг удахгүй болох сонгуульдаа бэлтгэж, хий сүржигнэн шоу хийж байна гэх утгатай зүйл ярьсан нь бий.

Барак Обамагийн засаг захиргааныхны үзэж буйгаар Хятадын бодлого боловсруулагчид юанийн ханшийг чөлөөлнө гэсэн амлалтаа биелүүлэхэд хэтэрхий хойрго хандаж байгаа аж.

Сүүлийн үед дэлхийд тэргүүлэгч гүрнүүдийн эдийн засаг хүндхэн байдалд ороод байгаа. Тэд дотоод зах зээлдээ түшиглэхээс илүү экспортоо нэмэгдүүлэх замаар хөл дээрээ босохыг чармайж байна. Ингэхийн тулд хямд валютаар үнэлэгдсэн бараа бүтээгдэхүүн худалдах хэрэгтэй. Тиймээс хөгжингүй орнууд валютынхаа ханшийг сулруулахын тулд юу ч хийхээс буцахаа больсон гэхэд болно. Тэдний нэг нь АНУ.

Америкчууд өнгөрсөн зургадугаар сард Хятадын талтай тохиролцоонд хүрч байв. Хятадын Ерөнхий сайд Вэн Зябао юанийн ханшийг 20 хүртэл хувиар чангаруулж болно хэмээн зөвшөөрсөн. Тэгэхдээ аажим бөгөөд алгуурхан хөдөлнө гэдгээ мэдэгдсэн юм. Америкчууд үүнийг зөвшөөрсөн боловч одоо "Хэтэрхий удаан байна" хэмээн ундууцах болжээ.

Өнгөрсөн долоо хоногт болсон НҮБ-ын Ерөнхий ассамблейн чуулганы үеэр Б.Обама, Вэн Зябао нар ганцаарчилж уулзан юанийн ханшийн талаар нухацтай хэлэлцсэн билээ. Гэхдээ сүүлийн үед олон улсын хэвлэлүүдээр шуугиад байгаа худалдааны дайны талаар ярилцаагүй аж.

Уг нь тэд аль хэдийнэ хоёр улс хоорондын худалдаандаа хориг тавиад эхэлсэн юм.

Өнгөрсөн баасан гарагт АНУ-ын Конгресс валютын ханшаа хүчээр тогтоон барьж буй орнуудаас импортоор орж ирсэн бараа бүтээгдэхүүнд ноогдуулах татвараа нэмнэ хэмээн мэдэгдсэн. Үүнийгээ Конгрессын хороогоор хэлэлцэн баталжээ.

Тэдний энэ бодлого шууд Хятадын эсрэг чиглэсэн гэдгийг ажиглагчид нотолж байна. АНУ-ын Худалдааны яамнаас дотоодын үйлдвэрлэгчдээ дэмжихийн тулд ийм шийдвэр гаргасан гэдгийг онцолсон нь мэдээж.

Үнэхээр Хятадын талынхны шантаачилж байгаачлан Б.Обамагийн засаг захиргаа ирэх арваннэгдүгээр сарын 2-нд болох сонгуульд бэлтгэж, иргэддээ дорвитой юм хийсэн болж харагдах гэж ч байж магадгүй.

Тус улсын Сангийн сайд Т.Гайтнер хоёр долоо хоногийн өмнө Конгрессын хуралдаан дээр АНУ Их 20-ийн орнуудтай хамтарч, Хятадыг валютын бодлогоо хурдан өөрчлөхөд хүргэнэ гэдгээ мэдэгдэж байсан билээ.

Уржигдар Бразилийн төв банкны тэргүүн Хенрик Мейриллис Т.Гайтнерийн саналыг дэмжиж, "Их 20-ийн орнууд валют арилжааны тэнцвэрт байдлыг хангах нь зайлшгүй юм" хэмээн онцолсон байна.

Хэдийгээр бусад орны санхүүгийн зохицуулагчдын зүгээс ямар нэг хариу өгөөгүй боловч АНУ Хятадыг "чангалах"-ын тулд эгнээгээ өргөтгөхөөр давших нь зайлшгүй юм.

Хариуд нь Хятадын тал ч зүгээр суусангүй. Тус улсын Засгийн газар АНУ-аас орж ирдэг тахианы маханд импортын татвар ноогдуулахаар болсон. Тус улсын Худалдааны яамны мэдэгдэлд дурьдсанаар АНУ-аас авах импортын татвар 105.4 хувиар нэмэгдэх аж. Ингэхдээ мөн л дотоодын үйлдвэрлэгчдээ дэмжиж байна хэмээн гэмгүй сайхан тайлбарлажээ.

Уг шийдвэрээ өнгөрсөн даваа гарагаас хэрэгжүүлж эхэлсэн бөгөөд ойрын таван жилд хүчин төгөлдөр байх аж. Энэ нь АНУ-ын тахианы махны үйлдвэрлэлийг тун хүнд байдалд оруулах нь ойлгомжтой юм.


Хоёр орны харилцааг муутгах шалтгаан ганц юань ч биш юм. АНУ Тайваньд зэвсэг нийлүүлсэн явдал,
Далай ламын айлчлал, "Google"-ийн дуулиан, хамгийн сүүлд АНУ-ын холбоотон Япон, Өмнөд Солонгостой Хятадын харилцаа муудсан нь хоёр их гүрний асуудалд нэрмээс болно уу гэхээс өөр зүйлгүй.

Үүнтэй зэрэгцээд эдийн засагчдын дунд юанийн ханшийн өсөлт нь америкчуудад үнэхээр хэрэгтэй эсэхэд эргэлзэх хүн олон байна.

Нобелийн шагналт эдийн засагч Роберт Манделл энэ талаар "Bloomberg"-т өгсөн ярилцлагадаа дурьджээ. Тэрбээр "Б.Обамагийн засаг захиргааныхны онцлоод байгаа ажилгүйдлийн түвшний үзүүлэлт юанийн ханшийн өөрчлөлтөөс хамаарч буурахгүй" гэсэн байна. "Энэ бол зүгээр л гамшиг" хэмээн тэрбээр нэрлэжээ.

Колумбийн их сургуулийн профессор Р.Манделлийн үзэж буйгаар АНУ-ын төсвийн алдагдал 1980-аад оноос хойш зах зээлийн жамаараа өсөн нэмэгдэж эхэлсэн аж. Түүнээс Хятадын бодлого боловсруулагчид юанийн ханшийг ам.доллартай уяснаас болсон хэрэг биш юм. Одоо тэднийг валютын бодлогоо өөрчлөхийг хүчээр шахаж шаардах болсон. Гэтэл энэ нь ам.доллар, еврогийн ханшийн хэлбэлзэл дээр тоглох боломжийг Хятадад олгож байгаа аж.

Тус улс түүхий эдийн эрэлтийг дангаараа бүрдүүлж байна. Хэрэв тэднийг хүчээр юанийн ханшаа чангаруулахаас өөр аргагүйд хүргэвэл, газрын тос зэрэг түүхий эдийн үнэд нөлөөлөх замаар валютын ханшаа дахин сулруулж мэдэх юм. Энэ нь дэлхийн эдийн засагт сөргөөр нөлөөлж, томоохон аюул дагуулна гэдгийг ч Нобелийн шагналт эрдэмтэн онцолжээ.

Т.Элиса

Цааш нь...

Кофены дэлхийн экспортын бууралт


Олон улсын кофены байгууллага /IСО/-ын мэдээгээр, энэ оны эхний найман сарын байдлаар кофены дэлхийн экспорт өнгөрсөн жилийн мөн үеэс 8 хувиар буурч, 61.6 сая шуудай байлаа.

Тухайлбал, "арабик" сортых 7.34 хувиар, харин "робуста"-гийх 9.44 хувиар тус тус доошилжээ.
ICO-ийн дүгнэлтээр, кофены дэлхийн экспорт 2009 онд 95.5 сая шуудайд хүрч байсан бол мөнгөн дүнгээр 13.2 тэрбум доллар байв. Экспортын бууралт нь энэ Хүнсний үнийн бууралт болон нийлүүлэлтийн хэмжээнээс шалтгаалсан гэж олон улсын шинжээчид үзэж байна.

Кофены дэлхийн томоохон экспортлогч Энэтхэг улс энэ оны эхний найман сарын хугацаанд нийлүүлтээ 2.9 сая шуудайд хүргэж, өнгөрсөн жилийн мөн үеэс 42.64 хувиар өсгөжээ.

Цааш нь...
:
Design by Dzelque Blogger Templates 2008

Design by infinityskins.blogspot.com 2008