Парето зарчим энэ бол таны амжилтанд хүрэх зэвсэг

Их сургуулиа төгсдөг жил миний сонирхолыг маш ихээр татаж байсан зүйл бол яах аргагүй Парето зарчим байлаа. Урд нь хэдий сонсож уншиж байсан ч нээх сонирхож байгаагүйн болов уу тэгс хийгээд л өнгөрсийн байж. Харин тэр жил нэлээн судалж үзэж байж билээ. Энэ үнэхээр гайхалтай зарчим энэ зарчмыг мэдээгүй байснаар та хэр их боломж алдаж байгаагаа мэдэхгүй ч мэдэж авснаар ямар их боломж байгааг та харна гэж бодож байна. 

Парето юуг анзаарав?

Тэрээр 19-р зууны Англи улсын баялаг үйлдвэрлэлт болон энэ баялгийн хуваарилалтыг тооцож үзжээ. Тэгээд нийт баялгийн 80 хувь нь хүн амын ердөө 20 хувьд, харин үлдэх 20 хувь нь хүн амын 80 хувьд хуваарилагдаж байгааг олж харж. Онцын сонин зүйл биш мэт санагдаж магадгүй. Хаана ч иймэрхүү баян хоосны ялгаа байж л байдаг. Гэвч тэрээр бусад олон орны түүх, эдийн засгийн хөгжлийг нь судлахад яг л энэ харьцаа давтагдаад байж. Харамсалтай нь Парето энэ чухам ямар учиртай болохыг тайлбарлаж амжаагүй. Харин түүний энэ хуулийг уншсан, судалсан маш олон хүмүүс өнөөг хүртэл амжилтанд хүрсээр иржээ. 

Парето зарчим:

• Яагаад цөөхөн компани толгой эргэм амжилт олж, харин маш олон компани дампуурдаг вэ?

• Юуг буруу хийдэг учраас олон компани алддаг, юуг зөв хийсэн учраас цөөн компани амжилтанд хүрдэг вэ?

 Энэ цөөн бөгөөд амжилттай компаниуд ямар компаниуд байдаг вэ? Бид тэд нар шиг болж чадахгүй гэж үү? Үүнд хариулж чадах нэгэн бичигдээгүй зарчим /аксиом/ амьдралд үйлчилдэг байна. Энэ бол Паретогийн зарчим буюу 80/20-ийн зарчим. Ямар ч салбарт ажиллаж байгаа хүмүүсийн 80 хувь нь хүссэн үр дүнгийнхээ ердөө 20 хувьд хүрдэг, харин ердөө 20 хувь нь хүссэн зүйлийнхээ 80 хувьд хүрдэг. 
Үүнийг мөн 20 хувийн хүчин чармайлт нь 80 хувийн өгөөж өгдөг, харин 80 хувийн хүчин чармайлт нь 20 хувийн өгөөж өгдөг гэж тайлбарлаж болно.
Паретогийн зарчим /аксиом/ нь амжилттай, одтой яваа маш олон хүмүүст үйлчилдэг бөгөөд өнөөг хүртэл нууц нь тайлагдаагүй юм. 
Маш бага хүчин чармайлтаар өндөр үр дүнд хүрч болохыг илэрхийлдэг энэ зарчмыг бизнесмэнүүд үйл ажиллагаандаа ихээр ашигладаг. Тухайлбал танай байгууллагын үзүүлдэг олон төрлийн үйлчилгээний ердөө 20 хувь нь нийт орлогын 80 хувийг бүрдүүлдэг, эсвэл танай нийт үйлчлүүлэгчдийн ердөө 20 хувь нь нийт орлогын чинь 80 хувийг оруулж байгаа та шалгаад үзээрэй. Хэрэв тийм бол 20 хувийн ашиг өгдөг атлаа 80 хувийн зардал шаарддаг хэрэгцээгүй бүтээгдэхүүнийг үйлдвэрлэхээ зогсоож ч болох юм. 

Зарим Маркетерууд энэ зарчимыг хэдий мэдэх боловч дээрх шийдвэрийг гаргадаггүйн шалтгаан:

Гар утасны оператор компаниудын хувьд энэ зарчим бас үйлчилж байна. Тэдний хувьд урьдчилсан төлбөрт хэрэглэгчдид нь нийт хэрэглэгчидийн 80% -ийг нь бүрдүүлэх боловч тэднээс олох орлого нь нийт орлогынхоо 20%-ийг бүрдүүлдэг байна. Гэхдээ тэд яагаад өөрсдөд нь төдий л ашиг өгдөггүй хэрэглэгчидийг байлгадаг вэ гэхлээр энэ бол хүний сэтгэл зүйн онцлогыг ашиглаж буй нэгэн хэлбэр гэж үзэж болно. Хүнийг бид нийгмийн амьтан гэж тодорхойлдог. бид нийгмийн амьтад учраас бусдыгаа даган дууриах бусдаасаа илүү харагдах гэсэн хувь хүний шунаг сэтгэлгээ бизнесийн алтан зарчим болдог. Нөгөөл сүрэгийн сэтгэлгээ /хоосон чанар/ Баабар ахын сүрэг нийтлэлийг уншиж байхад хүртэл ийм л мэдрэмж төрж байсан хүмүүсийн дотоод сэтгэлд нийгмийн аль нэг хүчирхэг бүлэгт харьяаглагдана гэдэг бол хамгаас чухал зүйл байдаг тэр хэрэгцээгээ хангахын тулд тухайн зах зээлд хүчирхэг нэгэн лүү л хуйлардаг байна. Ийм л учраас тухайн нэг хүнд энэ бүлэг бол маш олон хүнийг хамарсан хүчирхэг гэдэг мэдрэмжийг төрүүлнэ гэдэг л хамгаас чухал болж хэдий ашиг багатай ч бусдад хүчирхэг харагдах зэвсэг болдог учраас тэдгээр хэрэглэгчидээ анхаарал халамжаа үзүүлдэг байна.